Endovenöz radyofrekans (RFA), varis gelişimini sürdüren safen reflüsünü segmental ısıtma ile kapatır; öngörülebilir sonuçlar ve kısa iyileşme sağlar. Bu sayfa; doğru aday seçimini, işlem akışını, işe dönüş sürelerini ve risk azaltma stratejilerini hızlıca karşılaştırabileceğiniz bir çerçevede sunar.

Radyofrekans (RF) ile Varis Tedavisi: Konforlu ve Etkili Bir Seçenek

Endovenöz radyofrekans ablasyon (RFA), yüzeyel toplardamardaki (çoğunlukla büyük/küçük safen) reflüyü içeriden kapatarak durdurmayı hedefleyen minimal invaziv bir yöntemdir. Küçük girişlerle, lokal/tümesan anestezi altında uygulanır; çoğu hastada aynı gün mobilizasyon mümkündür. İstanbul’da ilk muayene ve dupleks/renkli Doppler eşliğinde, RF’nin sizin için doğru seçenek olup olmadığı kişiye özel olarak netleştirilir.

RF Nedir ve Nasıl Etki Eder?

RFA’da ince bir kateter, ultrason kılavuzluğunda hedef damarın içine yerleştirilir. Kateter ucundan verilen kontrollü ısı enerjisi, damar duvarında termal ablasyon oluşturarak segmentin kapanmasına yol açar. Böylece ters yönde akan (reflü) kan akımı kesilir, yüzeyel basınç azalır ve ağrı, ağırlık–dolgunluk, kramp, ödem gibi şikâyetlerde gerileme hedeflenir.

RFA’nın gücü; ısının homojen ve kontrollü dağıtımıyla öngörülebilir bir kapanma hattı oluşturabilmesinden gelir. İşlem boyunca kateterin konumu ve kapanma hattı ultrasonla izlenir. Gereken olgularda aynı seansta mini flebektomi ile paket varislerin çıkarılması veya ilerleyen seanslarda skleroterapi/köpük ile ince ağların tamamlanması planlanabilir (hibrit yaklaşım).

Kimler İçin Uygun?

RFA, özellikle trunkal (safen) reflüsü saptanan ve damar seyri düz–yarı kıvrımlı olan hastalarda güçlü bir seçenektir. Adaylık, ayakta muayene ve Doppler ile doğrulanır. Tipik aday profili:

• GSV/SSV üzerinde uzun segment reflü: Kateter ilerlemesine izin veren seyir ve uygun çap.
• Semptom yükü belirgin: Ağrı, dolgunluk, gece krampları, ödem; günlük yaşamda konfor kaybı.
• Hızlı işe dönüş hedefi: Minimal girişim ve kısa toparlanma beklentisi.

Uygun olmayabilecek durumlar: Çok kıvrımlı/anevrizmal segmentler, keskin açılanmalar (kateter ilerleyişini zorlaştıran), seçilmiş ileri nüks paternleri. Bu senaryolarda EVLA, yapıştırıcı veya cerrahi gibi alternatifler ve/veya hibrit planlama değerlendirilebilir.

Doppler ile Değerlendirme ve Planlama

Başarılı ve güvenli bir RF için ayrıntılı dupleks/renkli Doppler haritalaması esastır. Harita; reflünün yeri–yönü–süresi, hedef segmentlerin çapı/kıvrımlılığı, perforan venlerin durumu, derin sistem açıklığı ve varsa önceki girişimlere ait izleri içerir. Klinik şiddet CEAP sınıflamasıyla (C1–C6) özetlenir; C3–C6 düzeyindeki ödem, cilt değişiklikleri veya ülser varlığında bakım protokolü uyarlanır.

Planlama çıktıları; kateterin giriş seviyesi, enerji parametreleri, tümesan anestezi stratejisi, kompresyon gereksinimi ve aynı seansta uygulanacak tamamlayıcı işlemler (ör. mini flebektomi) gibi ayrıntıları kapsar. Amaç, en az travma ile yüksek kapanma başarısı ve konfor sağlamaktır.

Karar İlkeleri (Özet)

• Trunkal reflü var mı? Varsa RF birincil seçeneklerdendir; anatomik engel varsa EVLA/yapıştırıcı/cerrahi düşünülür.
• Damar seyri ve çap uygun mu? Düz–yarı kıvrımlı seyir ve uygun çap, kateter ilerleyişi ve etkin ısı dağılımı için idealdir.
• Hedefler: Semptom kontrolü, hızlı işe dönüş, kozmetik beklenti; gerekirse hibrit planla desteklenir.
• Güvenlik: Ultrason kılavuzluğu, kontrollü enerji ve kişiselleştirilmiş kompresyon protokolü.

RF Nasıl Uygulanır? (Hazırlık, Adımlar, Sonrası)

İşlem Öncesi Hazırlık

• Doppler haritası ve işaretleme: Reflü başlangıç–bitiş seviyeleri, yan dallar ve perforanlar cilt üzerinde işaretlenir.
• İlaç/sağlık gözden geçirme: Antikoagülan–antiagreganlar, diyabet ilaçları ve bitkisel takviyeler değerlendirilir; alerji ve pıhtı öyküsü not edilir.
• Giyim ve kompresyon: Rahat kıyafet; uygun beden–basınçta kompresyon çorabı temin edilir.
• Fotoğrafik kayıt (isteğe bağlı): Öncesi/sonrası karşılaştırma için referans görüntüler alınabilir.

Adım Adım RF Ablasyon

1. Giriş: Ultrason kılavuzluğunda hedef damara ponksiyon yapılır; kılavuz tel ve kılıf yerleştirilir.
2. Kateter konumlandırma: Kateter ucu SFJ/SPJ yakınında, güvenli mesafede konumlanır.
3. Tümesan anestezi: Damar çevresine verilen solüsyon bir ısı kalkanı oluşturur; ağrıyı azaltır, damar duvarını kateter etrafında stabilize eder.
4. Enerji uygulaması: Kontrollü geri çekme ve segmental ısıtma ile termal ablasyon yapılır; kapanma hattı ultrasonla doğrulanır.
5. Tamamlama: Gerekiyorsa aynı seansta mini flebektomi uygulanır; pansuman ve kompresyon protokolü başlatılır.

Konfor: İşlem lokal/tümesan anestezi altında gerçekleştirilir; çoğu hasta minimal rahatsızlık hisseder.

İşlem Günü ve İlk 48 Saat

• Mobilizasyon: Aynı gün kısa ve sık yürüyüşler önerilir; uzun süreli hareketsizlikten kaçınılır.
• Ağrı yönetimi: Basit analjezikler; bacak elevasyonu konforu artırır.
• Banyo/ısı: İlk günlerde sıcak duş–sauna–hamamdan kaçının; ılık duş tercih edin.
• Araç kullanımı: Kişisel duruma göre genellikle aynı gün/ertesi gün mümkündür.

İyileşme, Kompresyon ve İşe Dönüş

• Kompresyon: Çoğu protokolde 1–2 hafta; süre ve basınç kişiselleştirilir.
• Günlük yaşama dönüş: Hafif aktiviteler 1–3 gün içinde; tempolu yürüyüş ve düşük etkili egzersizler kademeli eklenir.
• İşe dönüş: Masa başı işlerde sıklıkla 2–7 gün; ayakta yoğun çalışanlarda birkaç gün daha uzun olabilir.
• Spor ve yüksek ısı: Yoğun bacak egzersizleri ve sauna/hamama dönüş genellikle 2–4 hafta içinde kademeli yapılır.

Beklenebilen Geçici Bulgular

• Çekilme/gerginlik hissi: Ablasyon hattı boyunca birkaç gün–hafta içinde azalır.
• Hassasiyet–ekimoz: Ponksiyon/küçük kesiler çevresinde görülebilir; çoğu kez kendiliğinden geriler.
• İpliksi sertlik (kordon): Kapanan damar boyunca fibroz bant hissi; zamanla yumuşar.

Uyarı: Artan ağrı/şişlik, belirgin kızarıklık–ısı artışı, nefes darlığı veya yoğun kanama gibi beklenmeyen bulgular gelişirse sağlık ekibinizle iletişime geçin.

Avantajlar ve Sınırlılıklar (Dengeli Bakış)

• Avantajlar: Minimal girişim; öngörülebilir, kontrollü ısıtma ile yüksek kapanma başarısı; hızlı sosyal/iş yaşamına dönüş; hibrit planlara uyumlu.
• Sınırlılıklar: Tümesan anestezi gereksinimi; çok kıvrımlı/anevrizmal segmentlerde teknik zorluk; kısa süreli gerginlik–hassasiyet.

Kısa Karşılaştırma (Pratik Tablo)

Güvenlik, Yan Etkiler ve Risk Yönetimi

Radyofrekans ablasyon (RFA), uygun hasta seçimi ve deneyimli bir ekiple uygulandığında güvenli ve etkili bir yöntemdir. Başarı; doğru endikasyon, ultrason kılavuzluğunda hassas teknik ve hasta uyumu üçlüsüne dayanır.

Daha Seyrek Olanlar

• Lokal flebit: Damar hattında kızarıklık–hassasiyet; klinik değerlendirmeye göre yönetilir.
• Hiperpigmentasyon: Çizgisel koyulaşma; çoğu vakada zamanla solar.
• Geçici parestezi: Sinir komşuluğunda uyuşukluk/karıncalanma; genellikle geçicidir.

Nadir Ama Önemli Riskler

• Endovenöz ısıya bağlı tromboz (EHIT) / DVT: Nadir; dupleks ultrason ile kontrol planlanır.
• Cilt yanığı: Çok nadir; yeterli tümesan ve enerji kontrolüyle risk düşüktür.
• Enfeksiyon/hematom: Düşük olasılık; uygun pansuman ve takip ile yönetilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

• Hızla artan ağrı/şişlik, belirgin kızarıklık ve ısı artışı
• Yüksek ateş, kötü kokulu akıntı veya yoğun kanama
• Yeni başlayan nefes darlığı, göğüs ağrısı, açıklanamayan çarpıntı
• Ayak bileğine kadar inen şiddetli ağrı veya belirgin asimetri

Kısa Kontrol Listesi (RFA Sonrası)

• Yürüyüş: Aynı gün kısa ve sık yürüyün; uzun süreli hareketsizlikten kaçının.
• Kompresyon: Çoğu protokolde 1–2 hafta; süre/basınç kişiselleştirilir.
• Isı ve banyo: İlk günlerde sıcak duş–sauna–hamamdan kaçının; ılık duş tercih edin.
• Ağrı yönetimi: Onaylı basit analjezikler; bacak elevasyonu konforu artırır.
• Kontrol: Planlanan dupleks ultrason randevusunu aksatmayın (EHIT taraması).

İstanbul’da Değerlendirme ve Planlama

İstanbul’da ayakta muayene ve dupleks/renkli Doppler eşliğinde, RFA’nın tek başına mı yoksa hibrit bir planın parçası olarak mı uygulanacağı kişiye özel belirlenir. Randevu öncesi hazırlık listesi, ulaşım–park bilgileri ve işlem sonrası bakım talimatları yazılı olarak iletilir; hedefimiz güvenli iyileşme ve günlük yaşama hızlı dönüşünüzdür.

Sık Sorulan Sorular

RFA ile EVLA arasında fark nedir?

Her ikisi de trunkal reflüde güçlü termal seçeneklerdir. Kapanma başarısı benzerdir; kateter–fiber teknolojisi ve enerji dağıtımı farklıdır. Karar; damar seyri/çapı, cihaz erişilebilirliği ve kişisel hedeflere göre verilir.

RFA sonrası işe dönüş ne kadar sürer?

Masa başı işlerde çoğu zaman 2–7 gün içinde dönüş mümkündür. Ayakta yoğun çalışanlarda süre birkaç gün uzayabilir; kompresyon ve mobilizasyona uyum hızı artırır.

Kompresyon çorabı şart mı?

Çoğu protokolde ilk 1–2 hafta önerilir; ödem ve konfor üzerinde olumlu etkisi vardır. Süre ve basınç, işlem kapsamı ve kişisel faktörlere göre ayarlanır.

İz kalır mı?

RFA küçük girişlerle yapılır; belirgin cerrahi iz beklenmez. Ponksiyon alanlarında kısa süreli morluk/hassasiyet olabilir; düzenli bakım ile hızla geriler.

Nüks (tekrar) riski nedir?

Varis kronik bir durumdur; etkili bir RFA nüks riskini azaltır ancak sıfırlamaz. Düzenli kontroller, kilo yönetimi, hareketli yaşam ve uygun kompresyon uzun dönem başarısını artırır.

Uçak yolculuğu ve spor ne zaman?

Kısa uçuşlar genellikle erken dönemde mümkündür; kompresyon ve aralıklı yürüyüş önerilir. Düşük etkili egzersizlere birkaç gün içinde, yoğun spora ise 2–4 hafta içinde kademeli dönüş planlanır.