Variste Cerrahi Tedavi: Ne Zaman Gerekir, Kimler İçin Uygun?

Varis tedavisinde ilk hedef, mümkün olduğunca minimal invaziv yöntemlerle (RFA/EVLA, yapıştırıcı, skleroterapi) sorunu çözmektir. Ancak bazı anatomilerde, nüks eden olgularda veya klinik tablonun ileri olduğu hastalarda cerrahi tedavi gündeme gelebilir. İstanbul’da muayene ve dupleks/renkli Doppler eşliğinde kişiselleştirilmiş bir değerlendirme, cerrahinin gerçekten gerekip gerekmediğini netleştirir.

Güncel Yaklaşımda Cerrahinin Yeri

Endovenöz yöntemler çoğu trunkal reflü olgusunda birinci basamaktır; küçük girişler, daha hızlı iyileşme ve daha az iz avantajı sağlar. Cerrahi tedavi ise anatomik olarak endovenöz yaklaşıma uygun olmayan segmentlerde, önceki tedavilere rağmen yineleme gösteren hastalarda veya CEAP C4–C6 düzeyinde belirgin cilt bulguları/ülser eşliğinde tek başına ya da hibrit planın parçası olarak düşünülür. Amaç; semptomları azaltmak, ülser iyileşmesini desteklemek ve nüks riskini makul düzeye indirmektir.

Cerrahi Endikasyonları (Ne Zaman Gerekir?)

• Endovenöz için uygunsuz anatomi: Çok geniş çaplı, belirgin kıvrımlı veya anevrizmal trunkal segmentler; kateter ilerlemesini güçleştiren keskin açılanmalar.
• Nüks varis: EVLA/RFA, yapıştırıcı veya skleroterapiye rağmen rezidüel akım ve yeniden paket oluşumu; kök segmentin/bağlantıların yeniden değerlendirilmesini gerektirir.
• İleri klinik tablo (CEAP C4–C6): Belirgin hiperpigmentasyon, lipodermatoskleroz, iyileşmeyen ya da tekrarlayan venöz ülser.
• Komplike seyir: Sık tekrarlayan yüzeyel tromboflebit, varis pakelerinden kanama öyküsü, şikâyet yükünün konservatif önlemlere rağmen yüksek kalması.
• Belirgin perforan yetmezliği: Derin–yüzeyel sistem arasında patolojik akımın Doppler ile doğrulandığı, ülser yatağına yakın perforanların baskın olduğu seçilmiş olgular.

Not: Cerrahi kararı tek bir bulguya dayanmaz; semptom profili, yaşam kalitesi etkisi ve kozmetik beklenti de denkleme dâhildir.

Karar Nasıl Verilir? (Tanısal Değerlendirme)

Doğru endikasyon, ayrıntılı bir dupleks/renkli Doppler ultrason haritası ile konur. GSV/SSV (büyük/küçük safen) segmentlerinin çapı ve kıvrımlılığı, reflünün yönü–süresi, perforan venlerin durumu ve derin sistem açıklığı kayda alınır. Önceki işlemlere bağlı değişiklikler (ör. ablasyon çizgileri, bağlanmış segmentler) not edilir. Bu veriler; cerrahinin gerçekten gerekli olduğu, hangi tekniğin uygulanacağı ve hibrit bir plan gerekip gerekmediği konusunda yol gösterir.

Uygulanan Cerrahi Seçenekler

Yüksek Ligasyon & Stripping (GSV/SSV)

Ne yapılır? Safen veninin kasıkta (SFJ) veya diz arkasında (SPJ) bağlanması ve patolojik segmentin çıkarılması uygulanır. Çoğunlukla küçük kesilerle, hedefe yönelik şekilde planlanır.

Ne zaman tercih edilir? Çok geniş çaplı, uzun ve belirgin kıvrımlı ya da anevrizmal trunkal segmentlerde; endovenöz kateterin ilerlemesinin zor olduğu veya nüksün kök kaynağının cerrahi olarak çözülmesinin beklendiği olgularda.

• Avantaj: Uygunsuz anatomide kök segmenti doğrudan ortadan kaldırma şansı.
• Sınırlılık: Endovenöz yöntemlere kıyasla daha fazla morarma ve potansiyel iz; toparlanma süresi daha uzun olabilir.

Mini Flebektomi (Mikroflebektomi)

Ne yapılır? 2–3 mm’lik mikro kesilerden özel kancalarla belirgin varis pakeleri çıkarılır. Sıklıkla lokal anestezi ile gerçekleştirilir.

Ne zaman tercih edilir? Cilt yüzeyinden kabarıklık yapan paket varislerde; çoğu kez endovenöz veya cerrahi işlemlerle hibrit planın parçası olarak.

• Avantaj: Hedefe yönelik çıkarım; kozmetik düzelme belirgin; günlük aktivitelere dönüş genellikle hızlı.
• Sınırlılık: Yaygın trunkal reflüyü tek başına çözmez; kök neden eş zamanlı ele alınmalıdır.

Perforan Ven Cerrahisi (Seçilmiş Olgular)

Ne yapılır? Derin ve yüzeyel sistem arasında patolojik akımı sağlayan yetmez perforanların düzeltilmesi hedeflenir.

Ne zaman tercih edilir? Özellikle CEAP C4–C6 düzeyinde cilt bulguları/ülser varlığı ve dupleks/renkli Doppler ile belirgin perforan yetmezliği saptanan uygun hastalarda.

• Avantaj: Lokal basıncı azaltarak ülser iyileşmesini destekleyebilir.
• Sınırlılık: Doğru hasta seçimi kritik; tek başına tüm reflü kaynaklarını ortadan kaldırmaz.

Hibrit Yaklaşımlar

Tanım: Aynı hastada farklı segmentler için en uygun tekniklerin planlı kombinasyonu (ör. trunkalde ligasyon/stripping veya endovenöz kapatma, yan dallarda mini flebektomi, rezidü/nüks paketlerde ultrason eşliğinde köpük skleroterapi).

• Avantaj: Fonksiyonel rahatlama ve kozmetiği birlikte optimize etme; nüks paternlerine odaklanma.
• Sınırlılık: Planlama ve takip disiplini gerektirir; kompresyon ve mobilizasyon önerilerine uyum başarıyı belirgin etkiler.

Anestezi ve Ameliyat Günü

Anestezi seçimi: İşlemin kapsamına ve kişisel sağlık durumuna göre lokal anestezi + sedasyon, spinal veya genel anestezi tercih edilebilir. Minimal kapsamlı işlemlerde lokal-sedasyon konfor sağlar; yaygın cerrahi girişimlerde spinal/genel seçenekleri öne çıkar.

Hazırlık: Kan sulandırıcı/antiagreganlar, diyabet ilaçları ve bitkisel destekler hekim tarafından gözden geçirilir; açlık ve sıvı alımı anestezi kurallarına göre düzenlenir. Ameliyat sahası işaretlemesi ve son doppler kontrolü operasyon günü teyit edilir.

Ameliyat akışı: Süre, yapılan işlemlerin yaygınlığına göre değişir. Kanama kontrolü ve kompresyon bandajları işlem sonunda uygulanır; çoğu hasta aynı gün/ertesi gün taburcu edilir. Erken ve güvenli mobilizasyon hedeflenir.

Ameliyat Sonrası İyileşme ve İşe Dönüş

• 0–48 saat: Bacak elevasyonu, kısa ve sık yürüyüşlerle dolaşımı destekleme; araç kullanımını kişisel duruma göre planlama.
• 1. hafta: Kompresyon çorabı çoğu dosyada önerilir; morarma/gerginlik beklenebilir ve genellikle geçicidir.
• 7–10. gün: Masa başı işe dönüş sıklıkla mümkündür; ayakta yoğun çalışanlarda süre uzayabilir.
• 3–4. hafta: Tempolu yürüyüş ve hafif egzersizlere kademeli dönüş; sauna/hamam gibi yüksek ısıdan geçici kaçınma.

Yara ve iz bakımı: Kesilerin küçük tutulması iz görünümünü olumlu etkiler. Düzenli yara bakımı, uygun skar ürünleri ve güneşten korunma önerileri kozmetik sonucu destekler.

Avantajlar ve Sınırlılıklar (Dengeli Bakış)

• Avantajlar: Uygunsuz anatomi veya belirgin nükste kök sorunun giderilmesine yardımcı olabilir; bazı hastalarda daha kalıcı ve tatmin edici sonuçlar sunar.
• Sınırlılıklar: Minimal invaziv yöntemlere göre daha invazivdir; kesi/iz, morarma ve daha uzun toparlanma olasılığı vardır.

Güvenlik ve Risk Yönetimi

Variste cerrahi tedavinin başarısı; doğru endikasyon, teknik uygunluk ve hasta uyumu üçlüsüne dayanır. İşlem öncesi kullandığınız ilaçlar (antikoagülan/antiagreganlar, diyabet ilaçları, bitkisel destekler) gözden geçirilir; alerji öyküsü ve eşlik eden hastalıklarınız not edilir. Amaç, komplikasyon riskini en düşük düzeyde tutmaktır.

Olası Yan Etkiler ve Komplikasyonlar

• Beklenebilir bulgular: Geçici gerginlik, morarma, hassasiyet, ipliksi sertlik hatları (fibroz bantlar).
• Daha seyrek: Yara yeri enfeksiyonu, hematom, geçici duyu değişikliği/parestezi, hiperpigmentasyon.
• Nadir ama önemli: Derin ven trombozu (DVT), akciğer embolisi. Risk düzeyi kişisel faktörlere ve girişim kapsamına bağlıdır.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

• Artarak devam eden ağrı/şişlik, bacakta belirgin kızarıklık ve ısı artışı
• Yüksek ateş, kötü kokulu akıntı, yoğun kanama
• Yeni gelişen nefes darlığı, göğüs ağrısı, açıklanamayan çarpıntı

Uyarı: Bu belirtilerden herhangi biri gelişirse ivedilikle sağlık ekibinizle iletişime geçin.

Kısa Kontrol Listesi (Ameliyat Sonrası)

• Kompresyon: Hekimin önerdiği süre/basınç değerine uyun; çorabı gün içinde düzenli kullanın.
• Hareket: İlk 24–48 saatte kısa ve sık yürüyüşler; uzun süreli oturma/ayakta kalmaktan kaçının.
• Isı: İlk günlerde sıcak duş, sauna ve hamamdan kaçının; ılık duş tercih edin.
• Yara bakımı: Pansuman talimatlarına uyun; güneşten koruma iz görünümünü olumlu etkiler.
• İlaçlar: Onaylanan ağrı kesicileri ve pıhtı önleyici protokolü reçeteye uygun kullanın.
• Kontroller: Planlanan kontrol randevularını aksatmayın; gerekiyorsa ultrasonla sonuç doğrulaması yapılır.

İstanbul’da Değerlendirme ve Planlama

İstanbul’da ayakta muayene ve dupleks/renkli Doppler eşliğinde, cerrahinin gerekli olup olmadığı kişiye özel olarak netleştiriyoruz. Randevu öncesi hazırlık listesi, ulaşım ve park bilgileri, işlem sonrası bakım talimatları tarafınıza yazılı olarak iletilir. Hedefimiz; güvenli iyileşme ve günlük yaşama hızlı dönüş.

Sık Sorulan Sorular

Variste cerrahi her zaman şart mı?

Hayır. Çoğu trunkal reflüde öncelik endovenöz yöntemlerdir. Anatomik uygunsuzluk, belirgin nüks veya CEAP C4–C6 cilt bulguları/ülser eşlik ediyorsa cerrahi tek başına ya da hibrit planın parçası olarak değerlendirilir. Karar, Doppler haritası ve semptom yüküyle birlikte verilir.

İşe dönüş sürem ne olur?

İşin niteliğine ve girişimin kapsamına bağlıdır. Mini flebektomiyle kombinasyonda masa başı işe dönüş çoğunlukla 7–10 gün içindedir; ayakta yoğun çalışanlarda süre uzayabilir. Cerrahi alanların iyileşmesi ve kompresyon kullanımına uyum, hızlanmayı destekler.

İz kalır mı? Kozmetik sonuç nasıldır?

Küçük kesiler ve özenli kapatma iz görünümünü azaltır. Mini flebektomide 2–3 mm kesiler, ligasyon/strippingte küçük insizyonlar kullanılır. Düzenli skar bakımı ve güneşten korunma ile izler genellikle belirginleşmeden iyileşir; bireysel cilt yanıtı farklılık gösterebilir.

Kompresyon çorabı ne kadar süre takılır?

Genellikle ilk 1–2 hafta önerilir; cerrahi kapsam, ödem yatkınlığı ve cilt bulgularına göre süre kişiselleştirilir. Çorabın doğru beden/basınçta seçilmesi ve gün içi düzenli kullanımı, konforu ve iyileşme hızını artırır.

Ağrı düzeyi nasıl olur, ağrı yönetimi nasıldır?

Erken dönemde gerginlik ve bası hissi beklenebilir; çoğu hastada basit ağrı kesiciler ve kompresyon yeterlidir. Yürüme, dolaşımı artırarak ağrıyı azaltır. Şiddetli, artan veya asimetrik ağrıda hekiminizle iletişim kurun.

Nüks riski tamamen ortadan kalkar mı?

Varis kronik bir durumdur; etkili bir cerrahi/hibrit tedavi nüks riskini azaltır ancak sıfırlamaz. Kilo yönetimi, hareketli yaşam, uzun süreli hareketsizlikten kaçınma ve düzenli kontroller uzun dönem sonuçları iyileştirir.

Spora ve seyahate ne zaman dönebilirim?

Hafif yürüyüşlere erken dönemde başlamak önerilir. Tempolu yürüyüş ve düşük etkili egzersizler genellikle 3–4. haftada kademeli eklenir. Uzun uçuş/seyahat planı varsa kompresyon, aralıklı yürüyüş ve bol sıvı alımı önemlidir.

Cerrahi gereklilik herkes için farklı nedenlere dayanır. En doğru seçim; ayrıntılı Doppler haritası, klinik hedefler ve kişisel risk profilinin birlikte değerlendirilmesiyle yapılır. Uygunluk değerlendirmesi ve size özel yol haritası için randevu oluşturabilirsiniz.