Varis tedavisinde tek reçete yoktur. Dupleks Doppler ile reflü paternini saptar; RFA/EVLA, yapıştırıcı, skleroterapi/köpük, mini flebektomi ve gerekirse cerrahiyi hibrit biçimde eşleştirerek iz, iyileşme ve işe dönüş hedeflerinize göre en doğru planı oluştururuz.
Varis tedavisinde “en iyi yöntem” herkeste aynı değildir. Doğru seçim; damar haritası, semptom yükü, estetik beklenti, işe dönüş hedefi ve eşlik eden durumların birlikte değerlendirilmesiyle yapılır. Amaç yalnızca görüntüyü düzeltmek değil; ağrı, ödem, kramp ve gece rahatsızlığı gibi şikâyetleri azaltmak, nüks riskini makul seviyeye indirmek ve günlük yaşamı iyileştirmektir.
Kişiselleştirilmiş Planın Bilimsel Temeli
Tedavi planı, ayakta muayene ile başlanıp dupleks/renkli Doppler ultrason ile tamamlanan çok adımlı bir değerlendirmeye dayanır. Reflünün yeri ve yönü, ana (trunkal) venlerdeki yetmezlik, yan dallar ve perforan venler, derin sistemin açıklığı, önceki girişimlere bağlı değişiklikler ayrıntılı biçimde haritalanır. Bu veriler; radyofrekans (RFA), endovenöz lazer (EVLA), yapıştırıcı (cyanoacrylate), skleroterapi/köpük, mini flebektomi ve seçilmiş hastalarda cerrahi gibi seçeneklerin tek başına ya da hibrit kombinasyonlarla planlanmasına imkân verir.
CEAP Düzeyi ve Semptom Profili
Klinik şiddet ve cilt bulguları CEAP sınıflamasıyla (C1–C6) özetlenir. C3–C6 düzeyindeki hastalarda ödem, belirgin renk değişikliği, lipodermatoskleroz veya venöz ülser gibi bulgular tedavi tercihlerini değiştirir. Günlük yaşamı etkileyen ağrı, dolgunluk, kaşıntı, gece krampları, uzun süre ayakta/oturarak çalışma gibi şikâyetler semptom odaklı hedefler koymamızı sağlar.
Anatomi: Trunkal, Yan Dal ve Kılcal Ağ
Trunkal reflü (büyük/küçük safen) çoğu hastada endovenöz yöntemlere adaydır. Yan dal ve belirgin paketlerde mini flebektomi ile hedefe yönelik çıkarım planlanabilir. Retiküler/kılcal ağ (telenjiektazi) odaklı estetik yakınmalarda skleroterapi/köpük ve seçilmiş hastalarda transdermal lazer/Yüzeyel RF tercih edilir. Çok kıvrımlı, geniş çaplı ya da anevrizmal segmentler endovenöz cihaz ilerlemesine izin vermiyorsa cerrahi seçenek gündeme gelebilir.
Beklentiler ve Yaşam Tarzı
“İşe dönüş süresi”, “iz görünümü”, “kompresyon çorabı kullanım süresi” ve “seans sayısı” gibi pratik konular tedavi tercihini doğrudan etkiler. Örneğin yapıştırıcı kapatma bazı hastalarda kompresyon ihtiyacını azaltabilirken, yaygın paketlerde flebektomi eklenmezse kozmetik sonuç yetersiz kalabilir. Spora dönüş ve uzun yolculuk planları da göz önünde bulundurulur.
Eşlik Eden Durumlar ve Güvenlik
Antikoagülan/antiagregan kullanımı, diyabet, periferik arter hastalığı şüphesi, cilt bütünlüğü, gebelik planı ve önceki tedaviler güvenlik çerçevesini belirler. Aktif enfeksiyon veya ülser yatağı, parametre ve pansuman stratejilerinde değişiklik gerektirebilir. Anestezi seçimi (lokal+sedasyon/spinal/genel) planın kapsamına göre yapılır.
Karar İlkeleri (Özet)
- Trunkal reflü → Öncelik endovenöz yöntemler (RFA/EVLA/yapıştırıcı); anatomik engel varsa cerrahi.
- Yan dal/paket → Mini flebektomi ve/veya skleroterapi/köpük; gerekirse hibrit.
- Kılcal–retiküler ağ → Skleroterapi/köpük ± transdermal lazer/Yüzeyel RF (estetik odaklı).
- Nüks/rezidü → Harita güncellenir; çoğu kez hibrit plan (UGFS + flebektomi ± seçilmiş endovenöz/cerrahi).
- CEAP C4–C6 → Cilt bakımı, kompresyon ve ülser yönetimiyle entegre, güvenlik öncelikli yaklaşım.
Uyarı: Bu metin bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi kişiye özeldir; karar, dupleks Doppler ve klinik değerlendirmenin birlikte ele alınmasıyla verilir.
Tedavi Yöntemlerine Göre Aday Profiller, Avantajlar ve Toparlanma
Her yöntem; damar anatomisi, semptom yükü, beklentiler ve eşlik eden durumlar ışığında seçilir. Aşağıda başlıca seçeneklerin aday profilleri, avantaj–sınırlılık dengesi ve tipik toparlanma özellikleri özetlenmiştir.
Radyofrekans Ablasyon (RFA)
Aday profili: GSV/SSV üzerinde uzun segment trunkal reflü; kateter ilerlemesine izin veren daha düz–yarı kıvrımlı seyir; hızlı işe dönüş beklentisi.
- Avantajlar: Minimal invaziv; kontrollü ısıtma ile öngörülebilir kapanma; çoğu hastada aynı gün mobilizasyon.
- Sınırlılıklar: Çok kıvrımlı/anevrizmal segmentlerde zorluk; tümesan anestezi gereksinimi; kısa süreli morarma–hassasiyet.
- Toparlanma: Masa başı işe sıklıkla 2–7 gün; kompresyon genellikle 1–2 hafta; yüksek ısıdan geçici kaçınma.
Endovenöz Lazer Ablasyon (EVLA)
Aday profili: Trunkal reflü; kateterle erişilebilen segmentler; minimal kesi ve hızlı iyileşme beklentisi.
- Avantajlar: Geniş kanıt birikimi; işlem süresi kısa; küçük insizyonlar.
- Sınırlılıklar: Aşırı kıvrımlı/keskin açılanmalı damarlar; geçici “çekilme” hissi; tümesan anestezi ihtiyacı.
- Toparlanma: Günlük aktivitelere 1–3 gün; kompresyon çoğunlukla 1–2 hafta; spor ve sauna kademeli dönüş.
Yapıştırıcı ile Kapatma (Cyanoacrylate)
Aday profili: Tümesan anestezi istemeyen; kompresyonu kısa/hiç kullanmak istemeyen; antikoagülan kullanan seçilmiş hastalar; düz–yarı kıvrımlı trunkal segmentler.
- Avantajlar: Tümesansız uygulama; çoğu olguda kompresyon ihtiyacı minimal; hızlı sosyal dönüş.
- Sınırlılıklar: Çok kıvrımlı/anevrizmal segmentler; nadir lokal flebit/reaksiyon; materyale duyarlılık öyküsünde uygun olmayabilir.
- Toparlanma: Günlük aktivitelere çoğu zaman 24 saat içinde dönüş; morarma sınırlı; kontrol ziyaretleri planlı.
Ultrason Eşliğinde Köpük Skleroterapi (UGFS) / Sıvı Skleroterapi
Aday profili: Yan dal/rezidü–nüks paketler; retiküler–kılcal ağ; uygun kısa segment trunkal reflü; estetik odaklı beklenti.
- Avantajlar: Poliklinik koşullarında; seans temelli esneklik; paket hedeflemede etkilidir.
- Sınırlılıklar: Geniş ve uzun trunkal segmentlerde tek başına yetersiz olabilir; hiperpigmentasyon/ekimoz riski; seanslar gerekebilir.
- Toparlanma: Günlük yaşama aynı gün; kompresyon çoğu kez 1–2 hafta; güneşten korunma önerilir.
Transdermal Lazer / Yüzeyel RF (Telenjiektazi–Kılcal)
Aday profili: İnce kırmızı–mavi kılcal damarlar; nazik yüzeysel ağ; estetik beklentisi ön planda olan hastalar.
- Avantajlar: İğnesiz yüzeysel uygulama; kılcal hedeflerde hassasiyet.
- Sınırlılıklar: Trunkal reflü varlığında tek başına uygun değildir; koyu ten/bronz ciltte parametre ayarı şart.
- Toparlanma: Sosyal yaşama hemen dönüş; geçici eritem/ödem; güneşten korunma.
Mini Flebektomi (Mikroflebektomi)
Aday profili: Cilt yüzeyinden belirgin kabarıklık yapan paket varisler; çoğu zaman endovenöz ya da cerrahiyle birlikte hibrit planda.
- Avantajlar: Hedefe yönelik çıkarım; genellikle 2–3 mm kesiler; kozmetik düzelme belirgin.
- Sınırlılıklar: Yaygın trunkal reflüyü tek başına çözmez; morarma/gerginlik ve minimal iz olasılığı.
- Toparlanma: Günlük aktivitelere 1–5 gün; kompresyon 1–2 hafta; dikiş bakımı/iz yönetimi eğitimi.
Cerrahi (Ligasyon & Stripping) ve Perforan Cerrahisi
Aday profili: Çok kıvrımlı veya anevrizmal trunkal segmentler; endovenöz için uygun olmayan anatomi; belirgin nüks; CEAP C4–C6 cilt bulguları ve perforan yetmezliği olan seçilmiş olgular.
- Avantajlar: Uygunsuz anatomide kök segmentin doğrudan ortadan kaldırılması; hibritte güçlü tamamlayıcı rol.
- Sınırlılıklar: Endovenöz seçeneğe kıyasla daha invaziv; iz ve daha uzun toparlanma olasılığı; anestezi gereksinimi.
- Toparlanma: Masa başı işe genellikle 7–10 gün; kompresyon 2–3 hafta; ağır egzersize kademeli dönüş.
Hibrit Planlama
Tanım: Aynı hastada farklı anatomik segmentler için en uygun tekniklerin bilinçli kombinasyonu (ör. trunkalde RFA/EVLA veya cerrahi, yan dallarda mini flebektomi, rezidüler için UGFS).
- Avantajlar: Fonksiyonel rahatlama ve kozmetiği aynı planda hedefleme; nüks paternlerine yönelik odaklı yaklaşım.
- Sınırlılıklar: Planlama ve takip disiplin gerektirir; kompresyon ve mobilizasyon önerilerine uyum başarıyı belirgin etkiler.
- Toparlanma: Kapsama bağlıdır; genellikle segment bazlı iyileşme pencereleri 24 saat–3 hafta aralığındadır.
Karşılaştırma Özeti (Pratik Bakış)
| Yöntem | Anestezi | Kompresyon | İz/Kesi | Seans/İşlem | İşe Dönüş (tipik) |
|---|---|---|---|---|---|
| RFA | Tümesan + lokal/sedasyon | 1–2 hafta | Minimal | Tek seans | 2–7 gün |
| EVLA | Tümesan + lokal/sedasyon | 1–2 hafta | Minimal | Tek seans | 1–3 gün |
| Yapıştırıcı | Lokal | Kısa/çoğu kez yok | Minimal | Tek seans | <24 saat |
| UGFS / Sıvı Skleroterapi | Lokal | 1–2 hafta | İğne izi | Seans gerektirebilir | Aynı gün |
| Transdermal Lazer / Yüzeyel RF | Topikal/soğutma | Gerekmeyebilir | Yok | Seans olası | Aynı gün |
| Mini Flebektomi | Lokal ± sedasyon | 1–2 hafta | 2–3 mm | Tek seans | 1–5 gün |
| Cerrahi (Ligasyon & Stripping) | Spinal/Genel | 2–3 hafta | Küçük kesiler | Tek işlem | 7–10 gün |
Not: Süreler ve kompresyon önerileri örnektir; kişisel anatomi, eşlik eden durumlar ve işlem kapsamı sonuçları değiştirebilir.
Güvenlik, Beklentiler ve Nüks Yönetimi
Varis tedavilerinde başarı; doğru endikasyon, teknik uygunluk ve hasta uyumu üçlüsüne dayanır. İşlem öncesi ilaçlarınız (antikoagülan/antiagreganlar, diyabet ilaçları, bitkisel takviyeler) gözden geçirilir; anestezi türü ve kompresyon planı kişiselleştirilir. İşlem sonrasında erken mobilizasyon, kısa ve sık yürüyüşler, yara/skar bakımı ve güneşten korunma önerileri toparlanmayı hızlandırır.
Olası Yan Etkiler ve Komplikasyonlar
- Beklenebilen bulgular: Geçici gerginlik, hassasiyet, morarma, sertlik hatları.
- Dikkat gerektiren durumlar: Artan ağrı/şişlik, kızarıklık ve ısı artışı, ani nefes darlığı, yoğun kanama.
- Nadir riskler: Enfeksiyon, derin ven trombozu (DVT), geçici duyu değişiklikleri, hiperpigmentasyon.
Önemli: Komplikasyon riski; anatomi, eşlik eden hastalıklar ve işlem kapsamına göre değişir. Hekiminiz, kişisel risk profilinizi işlem öncesinde ayrıntılı olarak paylaşacaktır.
Kısa Kontrol Listesi
- Kompresyon: Hekiminizin önerdiği süre ve basınç değerine uyun.
- Hareket: İlk 24–48 saatte kısa yürüyüşler; uzun süreli hareketsizlikten kaçının.
- Isı ve banyo: İlk günlerde sıcak duş/sauna/hamamdan kaçının.
- İlaçlar: Onaylı ağrı kesiciler ve tromboz önleyici protokole uyun.
- Kontroller: Planlanan kontrol randevularını aksatmayın.
İstanbul’da Değerlendirme ve Planlama
İstanbul’da ayakta muayene ve dupleks/renkli Doppler ile kişiselleştirilmiş bir plan oluşturuyoruz. Ulaşım ve park kolaylıkları, randevu saatleri ve işlem sonrası bakım talimatları, ziyaretinizden önce sizinle paylaşılıyor. Hedefimiz; semptomlarınızı azaltırken günlük yaşamınıza hızlı ve güvenli dönüş sağlamaktır.
Sık Sorulan Sorular
“Hangi tedavi bana uygun?”
Uygun yöntem; Doppler haritasındaki reflü paternine, damar çapı ve kıvrımlılığına, şikâyet şiddeti ve beklentilerinize göre belirlenir. Çoğu hastada tek yöntem yeterli olsa da yaygın veya nüks olgularda hibrit plan (ör. endovenöz + mini flebektomi + skleroterapi) tercih edilebilir.
“İşe dönüş ne kadar sürer?”
EVLA/RFA sonrası masa başı işe dönüş sıklıkla 1–7 gün arasındadır; yapıştırıcı yöntemiyle dönüş daha da hızlanabilir. Mini flebektomi ve cerrahi kombinasyonlarında süre 7–10 güne uzayabilir. İşin fiziksel yükü ve işlem kapsamı süreyi belirler.
“Kompresyon çorabı şart mı?”
Birçok yöntemde ilk 1–2 hafta kompresyon önerilir; yapıştırıcı kapatmada süre daha kısa olabilir veya gerekmeyebilir. Eşlik eden durumlar (ödem, cilt değişiklikleri) ve işlem alanı kompresyon planını değiştirir.
“İz kalır mı? Kozmetik sonuç nasıldır?”
Endovenöz yöntemler milimetrik girişler gerektirir ve iz minimaldir. Mini flebektomide 2–3 mm’lik kesiler yapılır; düzenli skar bakımı ve güneşten korunma ile iz görünümü genellikle tatmin edicidir. Cerrahide iz olasılığı diğer yöntemlere göre daha yüksektir.
“Nüks tamamen engellenebilir mi?”
Varis kronik bir durumdur; etkili bir tedavi nüks riskini azaltır ancak tamamen ortadan kaldırmaz. Düzenli kontroller, kilo yönetimi, hareketli yaşam ve uygun kompresyon kullanımı uzun dönem başarısını artırır.
“Hamilelik planım var. Ne yapmalıyım?”
Gebelikte invaziv işlemler çoğu zaman ertelenir. Kompresyon, bacak elevasyonu ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle semptom yönetimi planlanır. Doğum sonrası Doppler ile kalıcı tedavi seçenekleri değerlendirilir.
Bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi kişiye özeldir. Planlama için hekim değerlendirmesi gereklidir.
Güncelleme: 28 Eylül 2025